A Garda Civil e os Mossos d’Esquadra levaron a cabo dúas detencións en Albania, dentro dun amplo dispositivo realizado os días 8 e 9 de novembro para a desarticulación dunha organización criminal transnacional, que estafaba ás súas vítimas mediante supostos investimentos en criptomonedas.
O número de prexudicados podería ascender por centos de miles e en España estímase que máis de 17.000 persoas serían vítimas desta organización criminal. Calcúlase que a rede investigada obtiña uns 400 euros ao minuto e desde o comezo da investigación, lograrían beneficios próximos aos 2.400 millóns de euros.
Inicio da operación
O inicio da investigación remóntase ao ano 2018, cando se recibiron as primeiras denuncias nos Mossos d’Esquadra e Garda Civil. Na primeira delas unha muller de idade avanzada denunciou que lle roubaban máis de 800.000 euros, explicando na súa denuncia que o engano se producira a partir dunha chamada telefónica na que un suposto “experto en finanzas” propúxolle realizar investimentos millonarios en criptomonedas.
En principio, a muller só debía transferir 250 euros, pero os grandes beneficios que os estafadores simulaban obter fixeron que a muller acabase investindo importantes cantidades de diñeiro. Nese momento a organización criminal instalou un programa no computador da vítima para controlar todos os seus movementos económicos, facéndolle perder os aforros que tiña nas súas contas bancarias.
Modus operandi
Falsos brokers contactaban con vítimas potenciais desde centros de chamadas situados en Albania, simulando un gran coñecemento do mundo das finanzas, manipulando aos potenciais investidores con técnicas persuasivas e ofrecendo grandes beneficios partindo de pequenos investimentos. En realidade, tratábase de auténticos estafadores que as enganaban mediante técnicas de enxeñería social para que realizasen investimentos en plataformas web controladas pola organización criminal.
Os investimentos iniciais eran de 250 euros e pronto informaban á vítima de supostos grandes beneficios, polo que a confianza cara á súa broker evolucionaba favorablemente e ocasionaba que esta seguise depositando máis diñeiro na plataforma, podendo chegar a ceder centos de miles de euros ao longo da súa relación co seu manipulador. Con eses datos falsos, os supostos brokers facían crer ao investidor que as súas ganancias multiplicábanse exponencialmente, axudando a manter o seu interese polo investimento.
Por outra banda, durante o proceso de engano o estafador conseguía que a súa vítima autorizase a instalación de software de acceso remoto ao seu computador persoal e desta forma asegurábase poder acceder a información bancaria e claves de acceso a contas.
Cando o investidor quería detraer todo ou parte dos beneficios obtidos, o estafador pedíalle máis diñeiro para poder retirar os fondos con diferentes escusas, como o pago de impostos ou suposto fallos do sistema. En caso de non conseguir máis investimento por parte da vítima, a organización accedía á información bancaria persoal e baleirábanlle as contas.
Coordinación e impulso da operación
Ao comezo da investigación, os Mossos d’Esquadra detectaron máis dun centenar de páxinas web controladas pola organización criminal e comprobouse que había unha empresa que estaba a ser investigada por Unidades da Garda Civil (Unidade Orgánica de Policía Xudicial da Garda Civil de Huesca e a Unidade de Policía Xudicial da Zona de Cataluña), polo que a mediados de 2019 estableceuse un Equipo Conxunto de Investigación (ECI) entre ambos corpos.
O feito de que existisen outros países europeos que se atopaban investigando este tipo de estafas co mesmo modus operandi, deu lugar a unha investigación transnacional que foi coordinada por Eurojust na que participaron conxuntamente unidades de distintos corpos policiais repartidos por toda Europa, entre as que destacan, Unidades de investigación da Garda Civil, Mossos d’Esquadra da División de Investigación Criminal (DEC) e das policías de Alemaña, Suecia, Finlandia, Letonia, Albania, Ucraína e Xeorxia.
Hai que destacar o importante esforzo que realizou a Policía de Ucraína durante o desenvolvemento da investigación e na fase de explotación, coa desarticulación dun call center en Kiev con máis de 800 traballadores.
Eurojust creou un equipo de investigación conxunto (JIT) no ano 2020 entre todos os países participantes e, durante dous anos, coordinou as investigacións e a execución de ordes de detención internacionais, ordes europeas de investigación e comisións rogatorias en terceiros países.
Os investigadores especialistas no mundo do cibercrimen puideron determinar os vínculos existentes entre as distintas plataformas web investigadas, así como as empresas de desenvolvemento de software e os “call center” (centros de chamadas) que utilizaban para comunicarse coas vítimas e con outras mercantís.
Todo iso formaba parte dun gran armazón internacional dedicado á estafa de multitude de cidadáns europeos, aínda que tamén puideron identificarse vítimas doutros continentes.
Dada a especialización da organización criminal, unha das súas ramificacións máis importantes radicaba nos centros de chamadas que se atopaban repartidos en países limítrofes coa Unión Europea, como Albania, Xeorxia, Macedonia do Norte, Andorra ou Ucraína. Desde estes cometíanse as estafas e os investigadores sospeitaron desde o principio que era o primeiro elo da cadea, con relación ao fluxo de diñeiro cara á organización.
Especialistas en cibercrimen crearon programas tecnolóxicos para chegar ao núcleo da trama
A investigación foi moi complexa dado o sofisticado nivel da rede criminal. Contaban cun equipo de enxeñería informática encargado do desenvolvemento da parte visible que opera na internet, call centers con operadores que falaban en varios idiomas, sociedades repartidas polo mundo para mover os activos e cun grupo financeiro capaz de transferir o diñeiro estafado a paraísos fiscais e branquear as ganancias.
Para contrarrestar esta estrutura e asegurar o éxito da investigación creouse un equipo de policías exclusivo con coñecementos en programación e informática que desenvolveron e xeraron novas ferramentas para detectar os movementos da organización e levar a cabo unha investigación que permitise chegar ao núcleo da trama criminal.
Operativos en Albania días 8 e 9 de novembro
Durante os días 8 e 9 de novembro activouse un Centro de Coordinación (CECOR) na sede de Eurojust na Haia, desde onde se liderou o desenvolvemento de forma simultánea dun dispositivo por parte das diferentes policías para a súa actuación en Albania, Bulgaria, Xeorxia, Macedonia do Norte e Ucraína.
O total das actuacións policiais que levaron a cabo nos países apuntados ha dado lugar ao desmantelamento de 15 centros de chamadas, a detención dos dous máximos responsables da organización en Albania, a identificación de 16 persoas e a intervención de máis de 355 computadores, móbiles, tabletas e outros obxectos electrónicos con información relevante para os investigadores. Durante os rexistros localizáronse activos en criptomonedas en diversos cryptowallets por valor de 16.000€, ademais de 25.000€ en efectivo.
Na actuación realizada en Albania, unha trintena de efectivos policiais da Garda Civil e Mossos d’Esquadra en coordinación coa policía albanesa, procederon ao desmantelamento de seis centros de chamadas controlados pola organización criminal investigada, desde os que os estafadores contactaban coas súas vítimas, detendo a dúas persoas e interceptando 155 computadores a través dos cales se realizaban as operacións fraudulentas.
Comprobar que os sitios webs sexan legais
Ante esta fraude masiva de estafas financeiras en liña, a prevención convértese nunha medida indispensable para esquivar a estas mafias criminais. Para evitar este tipo de fraude que pode chegar a ter consecuencias devastadoras, recoméndase aos investidores que tomen todas as medidas de seguridade cando realicen investimentos en liña e comproben se os sitios web pertencen a empresas que operan lexitimamente no noso país.
En caso de recibir chamadas non planificadas de persoas descoñecidas que ofrecen ganancias astronómicas a partir de investimentos con pouco diñeiro, sempre debe asegurarse do tipo de empresa que hai detrás, para non caer en trampas das organizacións criminais que cando captaron ás súas vítimas engánanas con técnicas manipuladoras simulando ganancias e beneficios que non están a existir.
